T.C.
ADALET BAKANLIĞI
İcra İşleri Dairesi Başkanlığı
Sayı : 86420598-378/5043 11.05.2022
Konu : Çocuk Teslimi İşlemleri
DAĞITIM YERLERİNE
30 Kasım 2021 tarihli ve 31675 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren 24.11.2021 tarihli ve 7343 sayılı İcra ve İflas Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun ile birlikte 2004 sayılı İcra ve İflas Kanununda, 5395 sayılı Çocuk Koruma Kanununda ve 5717 sayılı Uluslararası Çocuk Kaçırmanın Hukuki Yön ve Kapsamına Dair Kanununda değişiklik yapılmış olup, kanunun yürürlüğe girmesi ve kanun değişikliği ile birlikte çocuk teslimi ve çocukla kişisel ilişki tesisi işlemleri icra dairelerince ilgililerden ücret alınmadan yerine getirilmektedir. 4 Nisan 2022 tarihi itibarıyla da çocuk teslimi işlemleri Adli Destek ve Mağdur Hizmetleri Müdürlükleri tarafından Adıyaman, Elazığ, Erzurum, Gümüşhane, Kırıkkale, Kırşehir, Mardin, Muğla, Sivas, Tekirdağ ve Uşak olmak üzere Ülke genelinde 11 merkezde gerçekleştirilmeye başlanmıştır.
7343 sayılı Kanunun yürürlüğe girdiği 30 Kasım 2021 tarihinden sonra Adli Destek ve Mağdur Hizmetleri Müdürlükleri tarafından uygulamaya geçilmeyen mahallerde icra daireleri tarafından yapılan çocuk teslimi ve çocukla kişisel ilişki tesisine ilişkin görevlendirmelerde; görev yapan icra personeli ile uzman ve öğretmenlere ne kadar ücret ödeneceği, hafta içi görevlendirmelerinde ödeme yapılıp yapılmayacağı, uzman gözetiminde gerçekleştirilen uzun süreli kişisel ilişki tesisinde ek ücret ödenip ödenmeyeceği hususlarında tereddütlerin yaşandığı, ayrıca görevlendirilen uzman ve öğretmenlere kanun değişikliği öncesinde icra müdürlüklerince ilgililerden avans alınmak suretiyle işin niteliğine bağlı olarak değişen miktarlarda ücret takdir edildiği, kanun değişikliğinden sonra ise bu ödemelerin Adalet Bakanlığı bütçesinden karşılanmak üzere, icra dairelerinin takdir yetkisi kaldırılarak miktar ve zaman bakımından sınırlandırıldığı, buna bağlı olarak icra dairelerince uzman temininde öncelikle ücret konusu olmak üzere muhtelif sebeplerden zorluklar yaşandığı Başkanlığımıza ulaşan görüş talep yazılarından anlaşılmıştır.
Mezkûr Kanun’un 39’uncu maddesi ile 3/7/2005 tarihli ve 5395 sayılı Çocuk Koruma Kanununun 41’inci maddesinden sonra gelmek üzere eklenen 41/A maddesi ile, “(1)Çocuk teslimi veya çocukla kişisel ilişki kurulmasına dair aile mahkemeleri tarafından verilen ilam veya tedbir kararları, çocuğun üstün yararı esas alınarak, Adalet Bakanlığınca kurulan adli destek ve mağdur hizmetleri müdürlüklerince bu Kısım hükümlerine göre yerine getirilir…” hükmüne,
46’ncı maddesi ile 5395 sayılı Kanuna 41’inci maddeden sonra gelmek üzere eklenen “Giderlerin karşılanması” başlıklı, 41/H maddesinde “(1) Çocuk teslimi ve çocukla kişisel ilişki kurulmasına dair ilam veya tedbir kararlarının yerine getirilmesine ilişkin yapılacak işlemler, 2/7/1964 tarihli ve 492 sayılı Harçlar Kanunu ile diğer kanunlar uyarınca alınması gereken tüm harçlardan istisnadır. Ayrıca bu iş ve işlemlerin yürütülmesi için yapılacak tüm masraflar, avukatlık ücreti hariç, Adalet Bakanlığı bütçesinden karşılanır.
(2) Çocuk teslimi ve çocukla kişisel ilişki kurulmasına dair ilam veya tedbir kararlarının yerine getirilmesine ilişkin işlemleri hafta sonu ve resmî tatil günlerinde yerine getirmek üzere görevlendirilen uzman ve öğretmenlere bu kapsamda fiilen görev yaptıkları her teslim işlemi için, görevlendirilen diğer kişilere ise bu kapsamda görev yaptıkları her gün için (500) gösterge rakamının memur aylıklarına uygulanan katsayıyla çarpımı sonucu bulunacak tutarda ödeme yapılır. Bu kapsamda uzman ve öğretmenlere bir ayda yapılacak ödeme tutarı (10000) gösterge rakamının, görevlendirilen diğer kişilere ise (5000) gösterge rakamının memur aylıklarına uygulanan katsayıyla çarpımı sonucu bulunacak tutarı geçemez. Bu ödemeden damga vergisi hariç herhangi bir vergi ve kesinti yapılmaz. Bu fıkra uyarınca yapılacak ödemelerden kadrolu veya sözleşmeli olup olmadığına bakılmaksızın görevlendirilen tüm personel yararlanır. Bu fıkranın uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar Adalet Bakanlığınca belirlenir.” hükmüne,
48’inci maddesi ile 4395 sayılı Kanuna eklenen Geçici 2’nci madde ile “…(2)Bu Kanunun Dördüncü Kısmının uygulanmasına, Adalet Bakanlığınca belirlenen il veya ilçelerde başlanır ve birinci fıkra uyarınca çıkarılan yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren en geç bir yılın sonunda ülke genelinde uygulamaya geçilir. Dördüncü Kısmın hangi il veya ilçede ne zaman uygulanacağı Adalet Bakanlığının resmî internet sitesinde duyurulur.
(3)İkinci fıkra uyarınca Dördüncü Kısmın henüz uygulanmadığı yerlerde, 9/6/1932 tarihli ve 2004 sayılı İcra ve İflas Kanununun, bu maddeyi ihdas eden Kanunla yürürlükten kaldırılan 25, 25/a ve 25/b maddelerinin uygulanmasına devam olunur,
(4) Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten önce gerçekleşen ve 2004 sayılı Kanunun mülga 341 inci maddesi kapsamında kalan eylemlere ilişkin şikâyetler, icra mahkemelerince sonuçlandırılır.
(5) Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten sonra;
a) Üçüncü fıkra gereğince 2004 sayılı Kanunun mülga 25, 25/a, 25/b maddeleri uyarınca icra dairelerince,
b) Dördüncü Kısım gereğince müdürlüklerce,
yürütülen çocuk teslimi veya çocukla kişisel ilişki kurulması sürecindeki emre veya kararın yerine getirilmesine muhalefet eylemleri bakımından 41/F maddesi uygulanır.
(6) İkinci fıkra uyarınca Dördüncü Kısmın uygulanmaya başlandığı il ve ilçelerde, çocuk teslimi veya çocukla kişisel ilişki kurulmasına dair ilamların icrasına ilişkin derdest takip dosyaları, icra dairesince teslim veya kişisel ilişki kurulması işlemleriyle sınırlı olmak üzere resen işlemden kaldırılır. Şu kadar ki, çocuğun, bu tarih itibarıyla kişisel ilişki kurulması kapsamında hak sahibinde bulunduğu hâller bakımından dosya, çocuğun yükümlüye teslim edilmesinden sonra işlemden kaldırılır.
(7)Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren çocuk teslimi veya çocukla kişisel ilişki kurulmasına dair ilamların icrası için icra daireleri nezdinde yapılacak takip işlemleri, 492 sayılı Kanun ile diğer kanunlar uyarınca alınması gereken tüm harçlardan istisnadır. İşlemleri yerine getiren icra müdürlerine 8/5/1991 tarihli ve 3717 sayılı Adli Personel ile Devlet Davalarını Takip Edenlere Yol Gideri ve Tazminat Verilmesi ile 492 Sayılı Harçlar Kanununun Bir Maddesinin Yürürlükten Kaldırılması Hakkında Kanunun 2 nci maddesinde, uzman ve öğretmenlere ise 41/H maddesinde belirtilen esaslara göre ücret ödenir. Bu iş ve işlemler için yapılacak tüm masraflar, avukatlık ücreti hariç, Adalet Bakanlığı bütçesinden karşılanır. Bu fıkranın uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar Adalet Bakanlığınca belirlenir…” hükmüne,
2004 sayılı Kanunun “Çocuk teslimine ve çocukla kişisel ilişki kurulmasına dair ilamların icrasında uzman bulundurulması” başlıklı 25/b maddesinde “Çocukların teslimine ve çocukla kişisel ilişki kurulmasına dair ilamların icrası, icra müdürü ile birlikte Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu tarafından görevlendirilen sosyal çalışmacı, pedagog, psikolog veya çocuk gelişimcisi gibi bir uzmanın, bunların bulunmadığı yerde bir eğitimcinin hazır bulunması suretiyle yerine getirilir.” hükmüne yer verilmiştir.
Bu bağlamda, yukarıdaki mevzuat hükümlerinin değerlendirilmesi neticesinde icra daireleri tarafından yapılan çocuk teslimi ve şahsi münasebet tesisi işlemlerinde;
İcra ve İflas Kanunu’nun 25/b maddesinin icra daireleri tarafından yerine getirilen çocuk teslimi işlemlerinde cari olduğu, mevzuat hükmüne göre bu işlemlerin ifası sırasında Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu tarafından görevlendirilen sosyal çalışmacı, pedagog, psikolog veya çocuk gelişimcisi bir uzman bulundurma zorunluluğunun bulunduğu, geçiş dönemi içerisinde yapılacak çocuk teslimi ve çocukla kişisel ilişki tesisine ilişkin icra işlemleri sırasında uzman personel temininde sorun yaşanmaması için Cumhuriyet başsavcılıklarının Aile Bakanlığı bağlı birimleri ile icra daireleri arasında gerekli koordinasyonu sağlamaları gerektiği,
İcra personeline 3717 sayılı Kanun’un 2’nci maddesi uyarınca 275 gösterge rakamının memur maaş katsayısı (0,235445) ile çarpımı sonucu bulunan tutar (64,75 TL) kadar yol tazminatının bütçenin 03.05.70.02 Keşif Giderleri tertibinden her ayın sonunda ödenebileceği, 3717 sayılı Kanun’un 2’nci maddesi kapsamında bir kişinin alacağı aylık yol tazminatının en yüksek Devlet memuru aylığının iki katını (4.473,46) geçemeyeceği, bununda yaklaşık olarak daire dışında yapılan 69 icra işlemi, çocuk teslimi ve takip işlemine denk geldiği, bir kişinin aylık yaptığı işlem sayısının 69’dan fazla olan kısmı için yol tazminatının ödenemeyeceği ve ertesi aya devredemeyeceği,
Çocuk teslimi veya çocukla kişisel ilişki kurulmasına dair ilam veya tedbir kararlarının yerine getirilmesine ilişkin işlemleri hafta sonu ve resmi tatil günlerinde yerine getirmek üzere görevlendirilen uzman ve öğretmenlere bu kapsamda fiilen görev yaptıkları her teslim işlemi için (500) gösterge rakamının memur aylık katsayısının (0,235445) çarpımı sonucu bulunan tutarın (117,72 TL) bütçenin 03.05.70.90 Diğer Yargılama Giderleri tertibinden ödenebileceği, bir ayda yapılacak ödeme tutarının (10000) gösterge rakamını geçemeyeceği, uzman ve öğretmenlere hafta sonu ve resmi tatil günleri dışında yapılan görevlendirmelerde herhangi bir ücret ödenmeyeceği, uzun süreli kişisel ilişki tesisinde de yukarıda belirtilen miktar dışında bir ödeme yapılamayacağı,
Merkezi Yönetim Harcama Belgeleri Yönetmeliğinin 34’üncü maddesi ve Analitik Bütçe Sınıflandırmasına İlişkin Rehber hükümleri dikkate alındığında 5395 sayılı Kanunun 41/H maddesine göre icra personeli, uzman ve öğretmenlere yapılacak ücretin ödenmesinde mahkeme kararı ve teslim tutanağının icra dairesinin üst yazısına eklenmesinin yeterli olacağı değerlendirilmektedir.
Bu itibarla; mevzuat hükümleri, yukarıda yapılan açıklamalar ve ekte belirtilen Başkanlığımızın yazısı doğrultusunda, ilgili personele ödemelerin yapılmasında yakınmalara meydan verilmemesi ile icra dairelerince uzman temininde yaşanan zorlukların izale edilebilmesi için Cumhuriyet başsavcılığınızca Aile Bakanlığı ilgili ve bağlı birimleri ile icra daireleri arasında gerekli koordinasyonun sağlanması hususunda,
Bilgi edinilip gereğine tevessül edilmesi ile keyfiyetin idari işler müdürlükleri ile icra müdürlüklerine bildirilmesini rica ederim.