Haciz yolu ile takiplerde düzenlenen sıra cetvelinde alacaklıların haciz tarihlerine göre sıralanması olduğu, bunun için ilk kesin haciz sahibi alacaklı ve buna iştirak edebilecek diğer alacaklılar belirlenerek hacze iştirak dereceleri ve her derece içinde de sıralar oluşturulacağı- Haciz sıra cetvelinin ilk kesin haciz sahibi alacaklı ve buna iştirak edebilecek diğer alacaklılar nazara alınarak düzenleneceği, ilk kesin hacizden sonraki hacizlerin birbirlerinin hacizlerine iştirak etmeleri gibi bir durum söz konusu olmadığı- Şikayet olunanın alacaklı bulunduğu icra dosyalarındaki ihtiyati hacizlerin, şikayetçi bankanın ikinci sırada yer alan haczine iştirak etmesi gerektiği görüşünün yasal dayanağı olmadığı-

K A R A R –

Şikayetçi vekili, müvekkili banka tarafından açılan tasarrufun iptali davasında, bedeli paylaşıma konu taşınmazın tapu kaydına ihtiyati haciz niteliğinde ihtiyati tedbir konulduğunu, davanın kabul edildiğini, ihtiyati haciz tarihlerinin diğer alacaklıların ihtiyati haciz tarihlerinden önce olduğunu, buna rağmen sıra cetvelinde bankaya pay ayrılmadığını ileri sürerek, sıra cetvelinin iptalini istemiştir.

Şikayet olunan vekilleri, şikayetin reddini istemişlerdir.

İcra mahkemesince, iddia, savunma, alınan bilirkişi raporu ve dosya kapsamına göre, sıra cetvelinin usul ve yasaya aykırı olarak düzenlendiği gerekçesiyle, şikayetin kabulü ile cetvelin iptaline karar verilmiştir.

Kararı, şikayet olunanlar vekilleri temyiz etmiştir.

Şikayet, haciz sıra cetvelinde sıraya ilişkindir.

İhtiyati tedbir ve ihtiyati haczin her ikisi de birer “Geçici Hukuki Koruma” kurumu olmasına karşılık, bu iki kurum amaçları, konuları, sebep ve şartları, tamamlayıcı merasim ile kararların uygulanması ve sonuçları bakımından farklılık arz etmektedir.

Kısaca, açıklamak gerekirse, ihtiyati tedbirin konusu davanın konusu ile aynıdır. İhtiyati tedbirde amaç dava konusu hakkında kesin hukuki koruma olan nihaî karar verilinceye kadar geçici hukuki bir koruma sağlayarak dava konusu üzerinde doğabilecek değişiklikleri önlemektir. İhtiyati haciz ise para alacağını güvence altına alma amacına hizmet eder. Konusu borçlunun malları ve üçüncü kişilerdeki hak ve alacakları olup, bunların dava ve talebin konusu olması gerekmez. İhtiyati tedbir koruma eden veya teminat amaçlı olabilecekken, ihtiyati haciz sadece para alacağını teminat altına alma amacı taşır.

Konu bakımından ihtiyati haczin konusu sadece para alacağıdır. Para alacakları konusunda kural olarak ihtiyati tedbir kararı verilemez, zira bu konu İİK’nın 257. maddesinde açıkça ve ayrıca düzenlenmiştir.

Sonuçları bakımından da ihtiyati haciz konulan bir mal veya hakkın hacizle yükümlü olarak başkasına devredilmesi mümkün iken ihtiyati tedbir konulan mal veya hak başkasına kural olarak devir edilemez. Yine ihtiyati hacizde alacaklı davasında veya icra takibinde haklı çıkarsa ihtiyati haciz, kesin hacze dönüşeceğinden, üzerine ihtiyati haciz konulmuş olan mal icra dairesi tarafından satılır ve bedeli alacaklıya ödenir. Ancak, ihtiyati tedbirde tedbir konulan mal haklı çıkan davacıya teslim edilir.

Tasarrufun iptali davaları bakımından da davayı kazanan alacaklı, tasarrufa konu malın mülkiyetini kazanmayıp, o mal üzerinde cebri icra yetkisi ile alacağını iptale tabi tasarruf hiç yapılmamış borçlu uhdesindeymiş gibi tahsil hakkı elde ettiğinden bu davalar ihtiyati tedbir değil ihtiyati haciz kurumunun niteliğine uygundur.

Nitekim, tasarrufun iptali davaları için geçici hukuki himaye olarak Kanun Koyucu İİK’nın 281/2. maddesi ile ihtiyati tedbir değil, iptale tabi tasarrufun konusunu oluşturan mal üzerine ihtiyati haciz konulmasını öngörmüştür. Tasarrufun iptali davalarında verilen ihtiyati hacizlerden birinin, ilk kesinleşen ihtiyati hacze iştiraki İİK’nın 268. ve 100. maddelerine göre belirlenir. İhtiyati hacizler ise tasarrufun iptali davasının karara bağlandığı tarihte kesinleşir ve bu tarihe göre, sıra cetvelinde yer alırlar, ayrıca İİK’nın 268. maddesi koşullar altında, önceki hacizlere iştirak edebilirler.

Şikayetçi banka tarafından açılan tasarrufun iptali davası sırasında bedeli paylaşıma konu taşınmazın tapu kaydına ihtiyati haciz değil, taşınmazın üçüncü kişilere devrini önlemeye yönelik ihtiyati tedbir uygulanmış olup, hükme esas alınan bilirkişi raporunda da belirtildiği üzere, söz konusu ihtiyati tedbirin sıra cetveli düzenlenirken dikkate alınması mümkün değildir. İcra mahkemesinin gerekçesi bu yönden isabetli olmuştur.

Ancak, hükme esas alınan bilirkişi raporunda, şikayetçi banka her ne kadar ilk kesin hacze iştirak hakkına sahip değilse de haciz tarihi itibariyle ilk kesin hacizden sonra yer alması gerektiği ve şikayet olunan E. Şti.’nin alacaklı bulunduğu icra dosyalarındaki ihtiyati hacizlerin, bankanın ikinci sırada yer alan haczine iştirak etmesi gerektiği, bu durumda ilk kesin haciz sahibi T.  Bankası A.Ş.’nin sıra cetveline karşı şikayette bulunmamasına göre ondan artan satış bedelinin şikayetçi banka ile şikayet olunan E. Şti.’nin alacaklı bulunduğu icra dosyaları arasında garameten pay edilmesi gerektiği açıklanmıştır. İcra mahkemesince de bu gerekçeyle şikayetin kabulü ile sıra cetvelinin iptaline karar verilmiştir.

Haciz yolu ile takiplerde düzenlenen sıra cetvelinde kural, alacaklıların haciz tarihlerine göre sıralanmasıdır. Bunun için ilk kesin haciz sahibi alacaklı ve buna iştirak edebilecek diğer alacaklılar belirlenerek hacze iştirak dereceleri ve her derece içinde de sıralar oluşturulur.

Somut olayda, şikayete konu sıra cetvelinde, taşınmazın satış bedeli ilk kesin haciz alacaklısı şikayet olunan T. Bankası A.Ş. ile bu hacze iştirak hakkına sahip ihtiyati haciz alacaklısı şikayet olunan E. Şti. arasında garameten pay edilmiştir. Şikayetçi H. Bankası A.Ş.’ye ise pay kalmamıştır. Şikayet olunan T. Bankası A.Ş.’nin kesin haciz tarihi 22.09.2011, şikayet olunan E. Şti.’nin ihtiyati haciz tarihleri iki adet alacak dosyasında sırasıyla 29.07.2009 ve 26.10.2009 tarihleri, şikayetçi H. Bankası A.Ş.’nin kesin haciz tarihi ise 13.12.2013 tarihidir.

Sıra cetvelinde kendilerine garameten pay ayrılan şikayet olunanlar arasında “hacze iştirak” nedeniyle bir uyuşmazlık bulunmaması da dikkate alındığında, yukarıda belirtilen haciz tarihleri esas alınarak düzenlenen sıra cetvelinde usul ve yasaya aykırı bir yön bulunmamaktadır. Az yukarıda açıklandığı üzere, haciz sıra cetveli ilk kesin haciz sahibi alacaklı ve buna iştirak edebilecek diğer alacaklılar nazara alınarak düzenlenir. İlk kesin hacizden sonraki hacizlerin birbirlerinin hacizlerine iştirak etmeleri gibi bir durum söz konusu değildir. O nedenle bilirkişinin, şikayet olunan E. Şti.’nin alacaklı bulunduğu icra dosyalarındaki ihtiyati hacizlerin, şikayetçi bankanın ikinci sırada yer alan haczine iştirak etmesi gerektiği görüşünün yasal dayanağı bulunmamaktadır. İcra mahkemesince, bu hususlar gözetilerek, şikayetin reddine karar verilmesi gerekirken, yasal dayanağı bulunmayan bilirkişi görüşüne dayalı olarak şikayetin kabulüne karar verilmesi doğru olmamış, hükmün şikayet olunanlar yararına bozulması gerekmiştir.

SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle, şikayet olunanlar vekillerinin temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün, şikayet olunanlar yararına BOZULMASINA, peşin alınan harcın istek halinde temyiz eden şikayet olunanlara iadesine, karara karşı tebliğ tarihinden itibaren 10 gün içinde karar düzeltme isteminde bulunulabileceğine, 29.12.2022 gününde oybirliğiyle karar verildi.

6. HD. 29.12.2022 T. E: 2021/5414, K: 6165