T.C.
ADALET BAKANLIĞI
İcra İşleri Dairesi Başkanlığı
Sayı : 86420598-219/4380 10.05.2023
Konu : Vekâlet Ücreti Ödemelerinde Tevkifat
Yükümlülüğü
DAĞITIM YERLERİNE
İlgi : Türkiye Barolar Birliğinin 25.03.2023 tarihli ve E-41870694-659-9681 sayılı yazısı.
Türkiye Barolar Birliğinin ilgi sayılı yazısı ile avukatlar tarafından yapılan başvurularda 311 seri nolu Vergi Usul Genel Tebliği uyarınca icra dosyasına gelir vergisi tevkifat sorumluları tarafından yapılan vekâlet ücreti ödemelerinde stopaj tevkifatı yapılmak suretiyle ödeme yapılmasına rağmen bazı icra müdürlükleri tarafından kapak hesabının tamamı ödenmediği gerekçesi ile dosyanın kapatılmadığının bildirildiği, tevkifat yükümlülüğü bulunanlar tarafından tevkifat işleminin dikkate alınması konusunda icra dairelerine duyuru yapılmasının talep edildiği, bu konuya ilişkin olarak 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun 94’üncü maddesi birinci fıkrası dayanak yapılmak suretiyle talepte bulunulduğu anlaşılmıştır.
2004 sayılı İcra ve İflâs Kanunu’nun “Şikayet ve şartlar” başlıklı 16’ncı maddesinde “Kanunun hallini mahkemeye bıraktığı hususlar müstesna olmak üzere İcra ve İflas dairelerinin yaptığı muameleler hakkında kanuna muhalif olmasından veya hadiseye uygun bulunmamasından dolayı icra mahkemesine şikayet olunabilir. Şikayet bu muamelelerin öğrenildiği tarihten yedi gün içinde yapılır.
Bir hakkın yerine getirilmemesinden veya sebepsiz sürüncemede bırakılmasından dolayı her zaman şikayet olunabilir.” hükmüne,
7194 sayılı Kanun’un 16’ncı maddesi ile 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun 94’üncü maddesine ikinci fıkrasından sonra gelmek üzere eklenen üçüncü fıkrasında, “9/6/1932 tarihli ve 2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu ile 19/3/1969 tarihli ve 1136 sayılı Avukatlık Kanunu uyarınca karşı tarafa yükletilen vekalet ücretini (icra ve iflas müdürlüklerine yatırılanlar dâhil) ödeyenler tarafından gelir vergisi tevkifatı yapılacağı” hükmüne yer verilmiştir.
27/05/2020 tarihli ve 31137 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan 311 seri nolu Gelir Vergisi Genel Tebliği’nin sekizinci bölümünde, konu ile ilgili olarak ayrıntılı açıklamalara yer verilmiş olup, anılan Tebliğ’in;
“Vekalet ücreti ödemelerinde belge düzeni” başlıklı 26’ncı maddesinde,
“(1) 213 sayılı Kanunun 236 ncı maddesinde, serbest meslek erbabının, mesleki faaliyetine ilişkin her türlü tahsilatı için iki nüsha serbest meslek makbuzu tanzim ederek bir nüshasını müşteriye vermek ve müşterinin de bu makbuzu istemek ve almak mecburiyetinde olduğu hüküm altına alınmıştır.
(2) Vekalet ücretinin, borçlu (davayı kaybeden) tarafından, doğrudan avukata ödendiği durumlarda, avukat tarafından serbest meslek makbuzunun borçlu (davayı kaybeden) adına düzenlenmesi gerekmektedir.
(3) Vekalet ücretinin, borçlu (davayı kaybeden) tarafından, icra ve iflas müdürlükleri aracılığıyla avukata ödendiği durumlarda, avukat tarafından serbest meslek makbuzunun borçlu (davayı kaybeden) adına düzenlenmesi gerekmektedir. Bu durumda düzenlenen makbuzun bir nüshasının icra iflas müdürlüğüne verilmesine gerek bulunmamaktadır.
(4) Vekalet ücretinin, borçlu (davayı kaybeden) tarafından gelir veya kurumlar vergisi mükellefi olan alacaklıya (davayı kazanan) ödenmesi halinde, alacaklı (davayı kazanan) tarafından borçlu (davayı kaybeden) adına fatura ve benzeri belgelerin düzenlenmesi gerekmektedir.
(5) Alacaklı (davayı kazanan) tarafından söz konusu vekalet ücretinin serbest meslek erbabı olan avukata ödenmesi halinde, avukat tarafından serbest meslek makbuzunun ödemeyi yapan alacaklı (davayı kazanan) adına düzenlenmesi gerekmektedir.
(6) Alacaklı (davayı kazanan) tarafından söz konusu vekalet ücretinin ücretli çalışanı olan avukata ödenmesi halinde ise ödemenin ücret bordrosu düzenlenmek suretiyle yapılması gerekmektedir.” düzenlemesine yer verilmiştir.
Yapılan düzenlemelerle birlikte vergi tevkifatı yapmakla sorumlu tutulan gerçek veya tüzel kişilerin, anılan maddede sayılan ödemelerin nakden veya hesaben yapılması sırasında, istihkak sahiplerinin gelir vergilerine mahsuben tevkifat yapmak zorunda olduğu, yine 193 sayılı Kanun’un 94’üncü maddesi uyarınca vergi tevkifatı yapmakla sorumlu tutulan gerçek veya tüzel kişiler aleyhine hükmedilen vekâlet ücreti ödemelerinin doğrudan karşı taraf avukatına değil de bu avukata ödenmek üzere icra ve iflas müdürlüklerine yapıldığı durumda da ödeme yapıldığı sırada vekâlet ücreti ödemesinden gelir vergisi tevkifatının borçlu adına ödeme yapan ilgili tarafından yapılması gerektiği, yapılan kesintilere ilişkin makbuzun bir nüshasının icra müdürlüğüne verilmesine ilişkin zorlayıcı hüküm bulunmadığı anlaşılmıştır. Ancak icra takibi borçlusunun icra dosyasına ödeme yapılması sırasında anılan Kanun maddesi gereğince vergi tevkifatının yapıldığı durumlarda kesinti yapılan miktarın icra dosyasınca kapak hesabının yapılması sırasında dikkate alınmadığı ve tereddütlerin yaşandığı görülmüştür. Müvekkili adına ödeme yapan veya talepte bulunan avukatlar tarafından kanuni zorunluluk gereğince kesinti yapıldığı hâllerde borçlu adına düzenlenen makbuzu icra dairesine ibraz etmesine ilişkin zorunluluk bulunmamakla birlikte yapılan kesintiye ilişkin makbuz suretinin de talebe eklenerek icra dosyasına sunulması hâlinde dosya borcu hesaplanması sırasında dikkate alınacağı ve oluşabilecek ihtilafları gidereceği düşünülmektedir.
Bu itibarla; oluşacak tereddütlerin giderilmesini teminen ilgi sayılı yazıya istinaden vergi tevkifatı yapanlar tarafından talepte bulunulması ve yapılan kesintiye ilişkin makbuz suretinin talebine eklenmesi hâlinde vergi tevkifatı kadar miktarın dosya borcunun hesaplanmasında dikkate alınması gerektiği değerlendirilmekte olup konunun yargıya intikal etmesi hâlinde yargı mercilerinin vereceği karara göre işlem yapılması gerektiği düşünülmektedir.
Bilgi edinilmesi ile yazımızın yargı çevrenizde bulunan icra dairelerine duyurulmasını rica ederim.